🍻 Bankalar Arası Işlemlerin Yapıldığı Piyasa

DışTicaret Finansman İşlemleri. D IŞ TİCARET VE ÖDEMELER DENGESİ. Her ülkenin ödemeler dengesinde önemli yeri olan dış ticaret ülkenin ihracat ve ithalat hareketlerinin toplamını ifade eder. Dış ticareti de içinde bulundurulan ödemeler dengesi ise; bir ülkenin dövizle ifade edilen gelir ve giderlerinin toplamı demektir. TürkiyeCumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), likidite yönetimi çerçevesinde 10 Ağustos 2020 tarihinden geçerli olmak üzere piyasa yapıcı bankalara Açık Piyasa Buçerçevede Merkez Bankası; açık piyasa işlemleri yapmaya yetkili kuruluşlardan, ileri bir tarihte geri satmak taahhüdüyle kıymet alır. Bu süreçte: Sözleşme tarihi, işlemin yapıldığı tarihtir. Söz konusu kıymet, işlem sırasında belirlenen fiyat üzerinden alınır. Kıymetin geri satım fiyatı, alış işleminin yapıldığı tarihte belirlenir. Oysamerkez bankası topladığı kaynakları makul bir kar etmesi ile birlikte fon ihtiyacı olan diğer arıcılara satmaktadır. Dolayısı ile kurumlar birbirlerinden borçlanmaktadırlar. Fakat tüm işlemlerin arıcısı merkez bankası olduğundan tek muhatap gibi görünmektedir. Bankalar Arası Para Piyasası Bupiyasalarda yasal kısıtlamanın yokluğu ve bankalar arası yoğun rekabet sonucu, mali işlemlerin etkinliği son derece yüksektir. Bu nedenle dolar fonları New York borsasına göre daha düşük bir faiz oranında sağlanabilmekte ve fon arz edenlerde daha yüksek bir gelir elde edebilmektedirler. Buçalışmanın amacı, türev piyasaları ve bu piyasalarda risk olarak sınıflandırılabilecek unsurları tartışmaya açmak ve merkez bankalarının bu piyasalarda yapacağı işlemlerin olası etkilerini incelemek olmuştur. Bu piyasalarda tarafların üstlendiği riskler kişisel ve ticari risklerdir. 29Nis 2008. #1. Kambiyo işlemlerinde BSMV sıfıra indirildi. Katma Değer Vergisi Yasası'nın 61/a maddesi ile 01.01.1985 tarihi itibariyle Gider Vergileri Yasası'nın banka ve sigorta muameleleri vergilerine ilişkin hükümleri hariç olmak üzere diğer hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır. Gider Vergileri Yasası'nın "Hizmet nY8V. Para piyasası, mali piyasanın bir alt piyasasıdır. Vadesinin kısa olması nedeniyle sermaye piyasasından ayrılmaktadır. Buna göre vadesi 1 yıldan kısa olan arz veya talebinin karşılaştığı piyasalar denmektedir. Bu tanımlar dikkate alındığında piyasaları enstrümanlarla göre ayırmanın çok da anlamlı olmadığı ortaya çıkacaktır. Zira kamunun ihraç ettiği bir borçlanma senedi vadesine göre sermaye piyasası aracı olabileceği gibi, para piyasası aracı olarak da tanımlanması mümkün olacaktır. Ülkemizdeki para piyasası temel olarak üç ayrı piyasada oluşmaktadır. Her üçünün de temel özelliği oldukça kısa vadeli işlemlere konu olmaları ve teminatın genellikle hazine bonusu olmasıdır. söz konusu piyasalarda el değiştiren paranın yerel para olmaması durumunda “para piyasası ” tanımı yerine “döviz piyasası” kullanılacaktır. Döviz piyasası konumuz olmadığında detaylandırılmayacak olması ile birlikte organize veya tezgah üstü piyasalarda işlem gördüğünde belirtilmesinde yarar vardır. Para Piyasalarının İşleyişi Para piyasası da tıpkı sermaye piyasası gibi işlemektedir. Temel fark, sermaye piyasasında enstrümanı ihraç eden bir ihraççı olması ve bu ihraççı ile doğrudan karşılaşılan birincil piyasayı takiben piyasa yani borsa veya tezgah üstü piyasa olması ile para piyasasında ihraççı önemini yitirmektedir. Paranın el değiştirdiği , piyasa önem kazanmaktadır. Buna rağmen para piyasasını çok kısa vadeli kaynak kullanımı veya aktarımı olarak düşünürsek; sistem , karşılığı veya teminat karşılığı fonun el değiştirdiği şekilde işleyecektir. Piyasa organize olabileceği gibi, tezgah üstü olmayan format ile işlenebilir. Piyasası oluşturur veya potansiyel katılımcılara mevcut durum ile bilgi verilir. Fakat katılımcılar fon alımı veya satımına karar verdiklerinde, karşı taraf ile konvansiyonel yollarla telefon-faks gibi bilgi geçer veya işlemi gerçekleştirilir. İşlemin gerçekleşmesi esnasında önemli olsa da taraflar , işlemin büyüklüğü, piyasadaki belirsizlikleri veya ahlaklı ticaret gibi konular nedeniyle farklı olur yada fiyatıdır. Piyasa katılımcıları bir taraftan kendi durumlarını,ihtiyaçlarını, maliyetlerini veya projeksiyonlarının fiyatlama yapmaya hazırlanırken, diğer yandan da piyasadaki diğer oyuncularını durumlarını dikkate alarak sistemin üyeleri tarafından kabul edilmiş her katılımcı sisteme girer veya çıkar. Ülkemizdeki Para Piyasaları İse; Ülkemizde temel olarak üç para piyasası vardır. Bunlardan biri bankalar arası piyasa, merkez bankası piyasası ve takasbank piyasası olmak üzere TCMB Para Piyasası Bu sistemden en organize olanı veya en yüksek işlem hacmine sahip olanı TCMB para piyasasıdır. Bu piyasada katılımcılar işlemlerini merkez bankası üzerinden gerçekleştirmektedirler. Bu durumda merkez bankası sistemin kurucusu , işletmecisi, denetleyicisi veya garantörüdür. Piyasa katılımcıları merkez bankasında teminat tutmak kaydı ile ondan borç alabilir veya para satabilirler. Söz konusu olan borçlanma ve kaynak satışı merkez bankasına yapmaktadır. Oysa merkez bankası topladığı kaynakları makul bir kar etmesi ile birlikte fon ihtiyacı olan diğer arıcılara satmaktadır. Dolayısı ile kurumlar birbirlerinden borçlanmaktadırlar. Fakat tüm işlemlerin arıcısı merkez bankası olduğundan tek muhatap gibi görünmektedir. Bankalar Arası Para Piyasası Bazı sebeplerden dolayı piyasa katılımcıları Merkez bankası para piyasasından borçlanmakta gülük çekmektedirler. Bunun çeşitli nedenlerinden olabilmektedir. Örneğin; Bankanın MB nezdinde ki borçlanma limiti dolmuş olabilir veya yeterli teminatı olmayabilir. Bir diğer neden de maliyetin yükselmesi olarak karşımıza çıkabilir. Bunun gibi nedenlerden ötürü söz konusu sistemi kullanmayan katılımcılar, diğer piyasa katılımcıları ile doğrudan irtibata geçebilir veya işlem yapabilirler. Buna rağmen bankalara kendi aralarında, güvene veya karşı tarafa kabul edileceği bir teminata dayalı olarak borçlanırlar. Fakat bu sistemin garantörü yoktur. Dolayısı ile sistem katılımcıları birbirlerinin riskini analiz ederler veya gayri resmi limitler tanımaktadırlar. Bu limitler doğrultusunda işlemler yürütülür veya borçlanma sürdürülür. Borçlanmanın repo şeklinde yapıldığında görülmektedir. Bu durumda direkt borçlanma yerine tarafların karşı tarafa bonolarını teminat kabul ederek müşteri repo yapan banka konumunda hareket ettikleri gözlenecektir. Piyasada taraflar çift taraflı Kotasyon verirler. Organize olmayan bir sistemdir. Kotasyondaki alış-satış arasındaki fark ifade edecektir. İşlem yapmak için en iyi fiyat veren veya en iyi karşı tarafı saptamak gerekmektedir. döviz kuru Dünya genelinde birçok ülkenin kendine özel para birimi bulunmaktadır. Paranın icadından bu yana farklı topluluklar kendi para birimlerini kullanmaya başlamıştır. Para değiş tokuşu yapılmasından bu yana da günümüzde döviz olarak adlandırılan olgu önem ve anlam kazandırılmıştır. Başta yatırımcılar, tüketiciler ve devletler olmak üzere para birimlerinin birebirleri karşısındaki değer artış ve azalışlarına dikkat etmektedir. Ekonomik durumlara göre önlem alarak döviz kuru faaliyetlerinde bulunmaktadır. Döviz kuru ya da döviz kuru piyasasının oluşmasında iki önemli unsur bulunmakta olup bunlardan ilki toptan alım satımın yapıldığı piyasa diğeri de müşterilerin alım satım yaptığı piyasadır. Özellikle bankalar aracılığı ile vatandaşlar yatırımcılar döviz alım satımı yaparak gelir elde etmeye çalışmaktadır. Bunun yanı sıra da bankalar da uluslararası olarak döviz alım satımı yapmaktadır. Bu işlemler de toptan piyasa içerisinde gerçekleşir. Döviz fiyatları hep bir alım satım halinde olduğundan dolayı da döviz stokları döviz kuru farklarının oluşmasında oldukça önemli bir konumda yer alır. Döviz Kurunu Etkileyen Unsurlar Hiçbir zaman kapanmayan bir piyasa olan piyasası, 24 saat kıtalar arası işlemlerin devam ettiği bir piyasadır. Bankaların döviz kuru farkı özellikle Türkiye’deki bankalar için, TL’nin diğer ülke paraları karşısındaki değeri başta olmak üzere, siyasi, politik ve diğer pek çok nedene bağlı olarak değişmektedir. Fakat bankaların kur farkını belirlemede bir diğer faktörü ise kapanışta olası bir piyasa dalgalanması sonucunda kendilerini garanti altına almalarını istemeleridir. Bu sebeple de günlük kur farkları bankaların stratejisine göre değişir. Bankalar genel itibari ile saban 9 ile akşam 5 arası işlem yaptıklarında dolayı piyasaya bu saatler arasında müdahale edebilmekte olup kur farkı arası azdır. Fakat bunun yanı sıra bu işlem saati dışında makas farkını açabilmektedirler. Genel olarak hafta sonu da bankalar çalışmadığından dolayı makas farkı oldukça yüksek olabilmektedir. Bu noktada bankaların bu makas farkını açmasına neden olan en önemli unsur piyasaya müdahale edememeleri ve açılışta bankaların kendi güvenliğini sağlamaları içindir. Piyasada yaşanan ani düşüş ve dalgalanmalar da bu nedene bağlıdır. Her ne kadar aklımızda daha çok menkul kıymetler borsası kavramı olsa da, aslında borsalar, sadece para ve diğer değerli evrakların takasının yapıldığı menkul kıymet borsalarından farklı bir ok çeşide sahiptir. Örneğin ticaret borsaları, tarımsal ürün borsaları ve benzeri malların alınıp satıldığı borsalar da aynı standartlar dahilinde değerlendirilir. Finansal varlıklar ve hisse senedi gibi değerli evrakların günümüzde borsa ortamında alınıp satılması global bir uygulama olup, dünya ekonomik sistemine entegre tüm ülkelerde bu uygulamalar gerçekleştirilir. Özerk kuruluşlar olsa da, menkul kıymet borsalarının kamusal denetime tabi olma durumu da söz konusudur. Uluslar arası işlemlerin de yapıldığı bu platformlarda işlem görebilmek ve alım satım yapabilmek için elbette belli başlı kurallar ve yeterlilikler gerekli olmaktadır. Borsa Türleri Nelerdir? Belirttiğimiz gibi Borsalar sadece hisse senetlerinin işlem gördüğü platformlar değildir. Ancak günümüzde en yaygın biçimde bu maksatla kullanılır. Borsada işlem görme niteliğine sahip şirketlerin, belli bir hisse adedini açtığı menkul kıymetler borsalarında bu hisse senetleri için alım satım yapılır. Bu süreç içerisinde şirkete ait hisselerin; piyasa koşulları, şirketle ilgili gelişmeler ve çeşitli spekülatif işlemler neticesinde değer değiştirmesi söz konusu olabilir. Hisselerinin ağırlıklı kısmı borsada işlem gören şirketlerin sermayesi de borsa değerine göre değişiklik göstereceğinden, bu zemindeki hareketler son derece önemlidir. Menkul Kıymetler Borsaları Menkul kıymetler borsaları kategorisinde, döviz, altın ve tahvil gibi kıymetlerin alım-satım işlemleri de yapılmaktadır. Yine ülkelerin ekonomik durumları ve uluslar arası konjonktüre bağlı olarak, bu evrak ve değerli madenlerin değer değiştirmesi de söz konusu olmaktadır. Menkul kıymetler borsalarında hisse senedi dışında alım-satımı yapılan hemen her kıymet, konjonktürel olarak değer değiştirir. Örneğin; Türk Lirasının değer kaybı veya kazanması; uluslar arası döviz borsalarındaki alım satın eğilimleri ile doğrudan ilişkilidir. Özellikle yoğun hacimlerde alım-satım yapılması durumunda ciddi değer değişiklikleri ortaya çıkabilmektedir. Bu d arz-talep ve hacim ilişkisi ile ilgilidir. Aynı durum altın gibi değerli madenler için de geçerli olmakla birlikte, ülkelerin borç senetleri gibi düşünebileceğimiz para birimlerindeki oynamalar; genellikle ülke siyaseti ve ekonomik durumla ilgilidir. Borsa İşlemleri Nasıl Yapılır? Ticaret borsalarında işlem yapabilmek için tüccar; menkul kıymetler borsalarında işlem yapabilmek için yatırımcı pozisyonunda olunması gerekir. Yatırımcı olabilmek için herhangi bir koşul yoktur. Açıkça bu alandan men edilmemiş olmak, 18 yaşından büyük olmak ve aracı kurumlar üzerinden gerekli girişimlerde bulunmak, borsada işlem yapmak için yeterlidir. Uluslar arası borsalarda işlem yapabilmek ile yurt içinde işlem yapabilmek arasında büyük farklar yoktur. Alım-satım yapan yatırımcıların, global işlem yapabilen aracı kuruluşlarla çalışmaları bunun için yeterlidir. Günümüzde alternatif piyasaları da kapsayan ve işlem yapılabilen aracı kuruluşlar resmi hizmet vermektedir. Yasal Uyarı Notu Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Günümüzün en popüler piyasaları olan forex, borsa ve VOB arasındaki farklar ile ilgili detaylı bilgileri bu yazıda birikimlerinizi güvenli, yasal ve kazançlı şekillerde değerlendirebileceğiniz üç önemli finans piyasasının karşılaştırmasını yapmak istiyoruz. Vadeli işlem ve opsiyon piyasası, forex ve borsa piyasası günümüzün en iyi finans piyasalarını oluşturmaktadır. Bilgi ve deneyiminizi çerçevesinde yapacağınız alım – satım işlemleri ile bu üç finans piyasasında da para kazanmanız mümkündür. Elbette, bu finans piyasalarının işleyiş mekanizması farklılıklarından, işlem özelliklerinden ve yatırımcılara sunulan özelliklerden dolayı para kazanmaya giden yolda farklılıkları bulunmaktadır. Şimdi forex mi, borsa mı, VİOP mu sorularının cevaplarına hep birlikte göz atalım Bilmeyenler için Kısaca Borsa Nedir? Borsa, en eski finans piyasasıdır ve genellikleri hisse senetleri ile birlikte anılmaktadır. En kısa haliyle tanımı ise; kıymetli evrak ve madenlerin alım – satım işlemlerinin borsa üyesi aracı kurumlar vasıtasıyla gerçekleştirildiği kurumsal piyasalardır. Para kazanmanın temel mantığı ise; bir yatırım aracını fiyatı düşükken alıp, fiyatı yükseldiğinde elden çıkarılarak alım – satım arasındaki farktan kazanç elde edilmesidir. İlgili İçerik Borsa Nedir? Yeni Başlayanlara 30 Maddede Tüm Detayları Özetliyoruz! Borsa piyasası hisse senetleri ile birlikte anılmasına rağmen, tahvil, bono gibi diğer kıymetli evraklar; değerli madenler, sanayi metalleri, tarım ve enerji ürünlerinden oluşan emtialar; futures, forward, option sözleşmelerinden oluşan türev araçlar ve dövizlerle de işlem yapılmaktadır. Bu yatırım araçları da yüksek işlem hacimleri nedeniyle kendi borsa türlerini oluşturmuşlardır. Bilmeyenler için Kısaca Forex Nedir? Forex piyasası, tezgah üstü piyasa Over the Counter – OTC olarak tanımlanmaktadır. Yani organize olmayan, belirli bir yapı altında toplanmayan piyasadır. Tüm dünya üzerinden yönetilen küresel bir finans piyasasıdır. Günlük 6 trilyon dolar civarında bir işlem hacmine sahiptir. Bu nedenle de anlık alım – satım işlemleri yapılabilmektedir. İlgili İçerik Forex Nedir? En Anlaşılır Haliyle 30 Maddede Tüm Detayları Özetliyoruz! Kısaca tanımı ise; bir ülkenin para biriminin anlık alınması, bir başka ülkenin de aynı zamanda anlık satılması, alım – satım arasındaki farktan da kazancın elde edildiği finans piyasadır. İşlemleri aracı kurumlar üzerinden yapılmaktadır ve bireysel yatırımcıların katılımı dışında bankalar arası işlemler ile bağımsız fiyat hareketlerine sahip olan piyasadır. Tanımı yalnızca para birimleri üzerinden yapılmasına rağmen, emtialar, dünyaca ünlü hisse senetleri ve borsa endeksleri, CFD yatırımı da yapılmaktadır. Bilmeyenler için Kısaca VİOP Nedir? Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nın kısaltmasıdır ve vadeli, çoktan seçmeli işlemlerin yapıldığı bir piyasa türüdür. Ülkemizde bulunan VİOP dünya çapında büyük başarılara imza atmıştır ve ülkemiz yatırımcılarına 3 farklı sözleşme tipiyle hizmet vermektedir. 5 Nisan 2013 tarihinde Borsa İstanbul bünyesinde yer alarak VİOP adıyla işlemlerine devam etmektedir. İlgili İçerik VİOP Nedir? Vadeli işlemler türev piyasalarda işlem görmektedir ve spot piyasada bir fiyatı olan her yatırım aracı vadeli işlemlere konu olabilir. Teslimatı ve ödemesi ileri bir tarihte yapılmak üzere, herhangi bir yatırım aracının bugünden alınıp satıldığı işlemlerdir. Vadeli işlemlerde alınıp satılan fiziki olarak yatırım aracı değil, şartların belirtildiği vadeli işlem sözleşmeleridir. Vadeli işlem sözleşmelerinde ise vade tarihi, sözleşme büyüklüğü, teminat oranları, fiyat adımları kesin olarak belirtilmektedir. Forex ve Borsa Piyasası Farkları Günümüzün en çok merak edilen ve en büyük tartışmalara konu olan sorularından birisi, forex mi, borsa mı sorusudur. İki güçlü finans piyasası, birikimlerini değerlendirmek isteyen yatırımcılara iyi olanaklar altında işlem yaptırmaktadır. Kurumsal yapıya sahip olan borsa piyasası ile küresel bir yapıya sahip olan forex piyasası günümüzde yatırımcılarına internet üzerinden hizmet vermektedir. Forex ve borsa piyasası farkları kısaca; FOREX BORSA Tüm dünya üzerinden yönetilen küresel bir finans piyasasıdır. Belirli bir merkezi yoktur. Kurumsal bir yapıya sahiptir ve belirli merkezler üzerinden yönetilir. Hafta sonları hariç haftanın 5 günü 24 saat boyunca internet bağlantılı bir bilgisayar üzerinden işlemler gerçekleştirilir. Seans saatleri bulunmaktadır ve işlemler, alım – satım emirleri bu saatler içerisinde geçerlidir. Dünyanın en likit piyasasıdır. Günlük işlem hacmi 6 trilyon dolar civarındadır. Likiditesi piyasa beklentilerine göre değişiklik göstermektedir. 1100 oranına kadar yüksek kaldıraç oranlarına sahiptir. Hisse senedi, tahvil ve bono piyasalarında kaldıraç 1,1’dir. İstenen yatırım aracında açığa satış yapmak mümkündür. Yalnızca A grubu hisse senetlerinde açığa satış yapılabilir. Pozisyonlar istendiği zaman açılıp, kapatılabilir. Pozisyonun T+1 zamanında kapatılma zorunluluğu bulunmaktadır. Aracı kurumlar yatırımcılardan herhangi bir ücret ve komisyon talep etmez. Alım – satım farkından kendi paylarını alırlar. Aracı kurumlar yaptırdıkları işlemler karşılığında işlem ücretleri ve komisyon almaktadır. Spekülasyon ve manipülasyon yapılamaz. Yapısı gereği spekülasyon ve manipülasyon yapılabilir. Fiziki alım – satım yapılmaz. Bazı işlemlerinde fiziki alım – satım yapılmaktadır. Kaldıraçlı işlemler dışında risk minimumdur. Kaldıraç olmadığı için risksiz olarak görülmesine rağmen birçok değişkene bağlı olduğu, manipülasyon yapılabilir olması nedeniyle risk de içermektedir. Tek işlem platformu üzerinden işlemleri gerçekleştirilir. Borsada işlem gören yatırım araçlarının hepsinin bir arada bulunduğu bir işlem platformu bulunmamaktadır. Güvenilir aracı kurumlar ile çalışıldığı sürece fiyat farklılığı söz konusu değildir. Fiyat farklılığı söz konusu değildir. Herhangi bir şekilde odaklanma sorunu yaşanmaz. Çok iyi bir piyasa takibi gerektirir ve doğru hisse senedinin seçimi zor olabilmektedir. Kısa vadeli yatırımlardan yüksek kazanç elde edilebilir. Uzun vadeli yatırımlarından yüksek kazanç elde edilmektedir. % 0,5’lik bir değişim meydana geldiğinde yatırımcı % 0,5’ten % 50’ye kadar kazanç veya kayıp yaşayabilir. % 0,5’lik bir değişim meydana geldiğinde yatırımcı % 0,5’lik kazanç veya kayıp yaşamaktadır. İlk başlarda forex piyasasına tamamen kumar gözüyle bakılıyordu ve işlemlerin tamamen hileli olduğu düşünülüyordu. 2011 yılında Sermaye Piyasası Kurulu SPK kapsamında yapılan forex regülasyonu sonrasında denetimler ve yatırımcı haklarını korumaya yönelik tebliğlerin yayınlanması ile piyasaya duyulan güven artmaya başladı, yasallığı mevzuatlarca kabul edildi. Forex regülasyonu sonrasında işlemlere aracılık eden aracı kurumlarda denetlenmeye başladı ve işlemleri mevzuatlara uygun olarak yaptırdıklarına dair yetki belgeleri almaları gerekti. Yatırımcılar yetki belgesine sahip olan bu aracı kurumlar ile forex yatırımlarını gerçekleştirdikleri sürece kesinlikle güvenli, yasal ve kazançlı yatırım işlemleri gerçekleştirmektedir. İki finans piyasasında da bilgiler ve deneyimleri çerçevesinde işlem yapan yatırımcılar yüksek kazanç elde edebilmektedir. Ayrıca iki finans piyasasında da iyi bir piyasa takipçisi, analist olmak gerekir. Yatırımcılar kendi yatırım stratejileri ile diğer yatırımcılardan ve aldıkları duyumlardan etkilenmeden işlemlerini gerçekleştirmelidir. İki finans piyasasının ortak özelliği olarak da kısaca bunlar söylenebilir. VİOP ve Borsa Piyasası Farkları VİOP, bir piyasa türüdür ve vadeli işlemlerin, çoktan seçmeli opsiyon işlemlerinin yapıldığı bir borsadır. Yani VİOP, borsanın bir alt mekanizması olarak düşünülebilir. VİOP işlemlerinde ise bugünden belirlenen fiyat, miktar ve kalitedeki mal, ileri bir tarihte teslim edilmek üzere vadeli işlem sözleşmeleri kapsamında alınıp satılmaktadır. Bunu yaparken en temel amaç ise fiyat dalgalanmalarından korunmak ve gelecekte meydana gelecek olan fiyat dalgalanmalarından olumsuz etkilenmemektir. VİOP ve borsa piyasası farkları kısaca; BORSA VİOP Spot piyasadır. Türev piyasadır. Alım – satım işlemleri seans saatlerinde gerçekleştirilir. Alım – satım işlemleri vadeli işlemlerdir. Alınıp satılan seansta yapılmamaktadır. En büyük fark Ürünün bedeli baştan ödenmektedir. Alınıp satılan ürünün bedelinin % 5’lik kısmı teminat olarak ödenir. Kredili alım – satım vardır. Kredili alım – satım söz konusu değildir. Ürün teslimatı hemen gerçekleştirilir. Ürün teslimatı teslimatlı uzlaşma yapılmışsa vade sonunda yapılır. Nakdi mutabakat uzlaşmada ürün teslimatı yoktur ve VOB’da yapılan işlemlerin % 90’ı nakdi mutabakat uzlaşmalıdır. Yatırım araçları alınıp satılmaktadır. Vadeli işlem sözleşmeleri ile işlem yapılmaktadır. Fiziki alım – satım yapılabilir. Fiziki alım – satım yalnızca teslimatlı uzlaşmada yapılmaktadır. Vadeli işlemlerin yapılma nedenlerine bakıldığında ise yatırım, spekülasyon ve arbitraj amaçlı oldukları görülmektedir. Borsada para kazanmanın en temel mantığı fiyat düşükken satın alıp, fiyat yükseldiğinde yatırım aracının satılması, alım – satım arasındaki farktan da kazanç elde edilmesidir. Forex ve VİOP Farkları Küresel bir finans piyasası olan forex piyasası yüksek işlem hacmi ile anlık alım – satım işlemlerinin bir işlem platformu üzerinden gerçekleştirildiği işlemleri temsil etmektedir. VİOP işlemlerinin ise belirli bir vadeleri bulunmaktadır. İki finans piyasası arasındaki en büyük farklılık budur. Aynı zamanda VİOP türev bir piyasa iken, forex tezgah üstü piyasa OTC yani organize olmayan, belirli bir yapı altında faaliyet göstermeyen bir piyasadır. Forex ve VİOP farkları kısaca; FOREX VİOP Tezgah üstü piyasa OTC Türev piyasadır. Günlük işlem hacmi 6 trilyon dolar civarındadır. Günlük işlem hacmi 1,5 – 3 trilyon dolar arasındadır. Ana katılımcıları bankalar ve aracı kurumlardır. Türkiye’nin önde gelen 11 kurumu, vadeli işlem ve opsiyon borsasını oluşturmaktadır. Anlık alım – satım işlemleri yapılmaktadır. Belirli vadelerde alım – satım işlemleri yapılmaktadır. Herhangi bir fiziki teslimat yoktur. Teslimatlı uzlaşma yapılmışsa fiziki teslimat vardır. Kaldıraç oranı ülkemizde en yüksek 1100 olarak belirlenmiştir. Kaldıraç oranı 110’dur. Aracı kurum ile anlaşırken yapılan çerçeve sözleşmesi dışında herhangi bir sözleşme yoktur. Vade tarihi, ürün miktar ve kalitesi gibi koşulları belirten sözleşmeler vardır ve hükümlerine uyulmak zorundadır. 100 dolarlık bir teminatla işlemelere başlanır. Yapılan yatırıma göre belirli teminat oranları bulunmaktadır. Yatırım araçları tüm dünya ülkelerinin dövizleri, emtialar, dünyaca ünlü hisse senedi ve borsa endeksleri, CFD’ler Alınıp satılan yatırım araçları; futures, forward, opsiyon ve swap sözleşmeleridir. İşlemler anlık gerçekleştirilir, geleceğe yönelik planlama tahmini sunulamaz. Geleceğe yönelik belirsizliklerden korunma amaçlı bugünden sözleşme yapılır. Lot büyüklüğüne göre ürün bedeli ödenir. Ürünün bedelinin % 5’i teminat olarak ödenir ve piyasa teminatlar üzerinden yürür. İşlem sonucunda bedeller ödenir. Forex, borsa ve VİOP piyasaları, birikimlerinizi güvenli bir şekilde değerlendirebileceğiniz finans piyasalarıdır. Bu üç finans piyasası arasındaki farklılıklar dışında ortak özellikleri olarak her piyasanın da yatırımcılarının iyi bir deneyime, bilgiye gereksinim duymalarıdır. İyi bir piyasa takipçisi olmaları, fiyat grafiklerini iyi bir şekilde analiz etmeleri gerekmektedir. Kur riskinden ve yapılan spekülasyondan korunmak için yatırımcıların tercih ettikleri güvence teminatı taşıyan yatırımlara vadeli işlem denir. Bu işlemler finans piyasaları aracılığıyla gerçekleştirilir. Böylece ileri tarihte ödemesi ve teslimatı yapılacak olan aracı bugünden alıp satma yetkisine sahip olunur. Türev piyasalar vasıtasıyla alım – satım işlemlerinizi kolayca yapabilirsiniz. Spot piyasalarda işlemler anlık fiyatlar üzerinden yapıldığı için vadeli olarak yatırım yapmak çok fazla tercih edilmemektedir. Bu yüzden yatırımlarınızı vadeli olarak yürütmek istiyorsanız, Borsa İstanbul’un uzantısı olan Vadeli işlem ve Opsiyon borsasını VİOP tercih edebilirsiniz. Böylece işlemlerinizi uzun solukta yürüterek yüksek kazanç elde edebilirsiniz. Herkes para kazanmak istiyor olsa da yüksek risk altında yatırım yapmak istemez. Bu nedenle de riskleri yönetebilmek için genellikle işlemlerin süreleri uzatılır. Özellikle bu durum borsa piyasası için geçerlidir. Çünkü biliyorsunuz ki borsada kısa vadede yapılan yatırımlar yüksek risk içerir. Ama forex için aynı durum söz konusu değildir. Forex yatırımı nedir, nasıl yapılır öğrenmek için bu yazıyı okumalısınız. Bunun nedeni piyasanın günlük işlem hacminin 6 trilyon dolar gibi oldukça yüksek rakama karşılık gelmesidir. Bu sayede yatırım araçlarının fiyatlarında yaşanan anlık değişmeler, piyasanın avantajlı işlem özellikleri ile günlük kazanca dönüştürülür. Forex, borsa kadar riskli değildir. Ayrıca limitlendirilen emirler ile riskler minimum seviyededir. Vadeli işlemlerde yatırımlar belli bir süreyi kapsasa da sözleşmelerin getirdiği yükümlülükler sayesinde anlık fiyatlarından satış yapabilirsiniz. Sözleşmenizin değer artışı yaşadığı zamanlarda elinizden çıkarmalısınız. Çünkü piyasalarda alım – satım arası farktan kazanç sağlanır. Sözleşmenin değerinin düşmesi zarar edilmesi anlamına gelir. Şimdi; vadeli işlem nedir, neden ve nasıl yapılır gelin hep birlikte başlıklar altında inceleyelim Vadeli İşlem Nedir? Vadeli işlemler günümüzde sözleşmeler aracılığıyla yapılmaktadır. Sözleşmelerde tarih aralığı bellidir ve yatırıma konu olan araçların miktarı, cinsi, kalitesi, büyüklüğü standarttır. Sadece forward sözleşmeler standart değildir. Alıcı ve satıcı sözleşmenin üzerinde değişiklik yapabilmektedir. Dövizler, emtialar, hisse senetleri ve borsa endeksleri vadeli olarak alınıp satılabilmektedir. Özellikle yatırımcılar buğday ve pamuk yatırım işlemlerini fiziki olmayan şekillerde VİOP üzerinden gerçekleştirmektedir. Pamuk yatırımı ve buğday yatırımı ülkemiz yatırımcıları öncelikli sırada yer alır. Futures, opsiyon ve forward türev sözleşmeleri aracılığıyla vadeli işlem yapılır. Futuresin türkçe karşılığı vadeli işlemdir ve yatırımcılar arasında en çok kullanılan sözleşmedir. Opsiyon gibi standart büyüklüğe sahiptir. Forwardda böyle bir durum söz konusu değildir. Sözleşmenin içerisinde yer alan maddeler değiştirilebilir, ek olarak madde eklenebilir. Bu daha çok profesyonel yatırımcıların birbirleri ile yaptıkları işlemlerdir diyebiliriz. İstediğiniz herhangi bir sözleşme aracılığıyla türev araçları alıp satarak aradaki farktan kazanç sağlayabilirsiniz. Vadeli işlemler genellikle Amerikan doları para birimi cinsinden yapılıyor olsa da yatırımlarınızı Türk lirası karşılığında da yapabilirsiniz. Burada dikkat etmeniz gereken konu faiz oranlarıdır. Çünkü faiz oranlarının artması veya azalması yatırım araçlarının fiyatlarına doğrudan etkilemektedir. Faiz artışları hisse senedi ve döviz fiyatlarını olumlu yönde etkilerken, emtialara etkisi zıt yönde olmaktadır. Bu nedenle yatırım yapacağınız sıralarda piyasaları takip ederek, merkez bankalarının uygulamış oldukları politikalardan haberdar olmalısınız. Böylelikle hangi araca yatırım yapacağınızı kolaylıkla belirleyebilir, sonucundan beklentilerinizi karşılayabilirsiniz. Vadeli İşlem Neden Yapılır? Vadeli işlemler kesinlikle kendini riskten korumak ve risk altında olmadan birikimlerini değerlendirmek isteyen kişilerin tercih ettiği yatırım türüdür. Çünkü fiyatların sürekli olarak belirsiz bir şekilde değişmesi çoğu zaman kontrol edilebilir değildir. Bu nedenle standart sözleşmeler aracılığıyla yapılan işlemlerde alım –satım miktarı ve diğer unsurlar belli olduğu için herhangi bir riskle karşılaşılmamaktadır. Böylece fiyatlar anlık olarak değişse de vadeli işlemlere etki etmemektedir. Bu da yatırımcılar için avantajlı bir durumdur. Bu sayede spekülasyon ve arbitraj riskinden de korunarak yatırım işlemleri bilinçli bir şekilde gerçekleştirilir. Şimdi, bu üç unsur hakkında bilgi vermek istiyorum Riskten Korunmak Hedging için Yapılan Vadeli İşlemler Biliyorsunuz ki yatırım araçlarının fiyatlarını pek çok etken etkilese de özellikle sürekli açılıp kapanan pozisyonlar sonucunda fiyatlarda artış veya azalış yaşanır. Bu nedenle hangi zamanlarda işlem yapacağınızı belirleyebilmek için iyi bir tecrübeye ihtiyacınız vardır. Çünkü fiyatlara etki eden değişkenler farklıdır ve her bir aracın değerini ayrı yönde etkilerler. Bu yüzden fiyat dalgalanmalarından etkilenmemek için vadeli işlemler yapılır. Spekülasyondan Korunmak için Yapılan Vadeli İşlemler Borsa denildiği zaman akla ilk olarak spekülatörler gelir. Çünkü yaymış oldukları asılsız söylentilerle acemi yatırımcıların yanlış yapmasına sebep olurken, piyasanın eğilim yönünü tersine çevirirler. Spekülatörler büyük risk alan ve işlemlerini kısa vadede gerçekleştiren kişilerdir. İyi bir piyasa bilgisine ve analiz gücüne sahiptirler. Bu nedenle borsayı bilmeyen kişileri tabiri caizse yem olarak kullanarak ileride değerinde artış yaşanacak araçlara düşük fiyatta yatırım yaparak yüksek kazanç elde ederler. Likiditeyi arttırırlar ve piyasanın işlem hacminin yükselmesini sağlarlar. Bu sayede yatırım araçlarının fiyat hareketlerin aşırı dalgalanmalar görülür. Bu nedenden dolayı çoğu kişi vadeli işlem yapmayı tercih eder. Arbitrajdan Kur Riski Korunmak için Yapılan Vadeli İşlemler Özellikle döviz işlemlerinde görülen bir risk olmasına rağmen diğer yatırım araçlarında da arbitraj söz konusudur. Kur riski olarak bilinen arbitrajın diğer bir ifade ile tanımı, yatırım yapılmadan elde edilen kazançtır. Şöyle düşünebilirsiniz; elinizde bir miktar döviz var ve bu dövizin değeri artması biliyorsunuz ki kazanç, azalması da kayıp anlamına gelir. Bu da kurların yönüne göre belli olur. Bu nedenle vadeli işlemlerde direkt olarak alım – satımın yapılacağı miktar belirlendiği için böyle bir riskle karşılaşılmaz. Vade sonunu beklemediğinizde böyle bir riskle karşılaşılması söz konusudur. Vadeli İşlem Nasıl Yapılır? Vadeli işlem yapabilmeniz için öncelikle yatırım hesabı açtırmanız gerekiyor. Bu hesabı açtıracağınız aracı kurum, VOİP işlemlerini yürütebilir yeterlilik yetki belgesine sahip olmalıdır. Çünkü vadeli işlem sözleşmelerine direkt kendiniz değil, aracı kurumları vasıtasıyla dolaylı yoldan yatırım yapabilirsiniz. Bunun nedeni SPK’nın getirmiş olduğu düzenlemeler ve denetlemelerdir. Vadeli işlem ve opsiyon borsalarında örneğin hisse senetlerine türev sözleşmeler aracılığıyla yatırım yaparken, spot piyasalarda anlık değerler üzerinden verilen emirler doğrultusunda alım – satım yapılır. İşlemlerinizi hangi tarih aralıklarında, ne kadar teminat miktarı ile hangi yatırım aracına veya araçlarına yapmak istediğinizi aracı kurumunuza yazılı veya sözlü bir şekilde iletmelisiniz. Genellikle işlemler online platformlar aracılığıyla yapıldığı için sizin platform üzerinden vermiş olduğunuz emirler direkt aracı kurumun sistemine düşer. Böylece yetkili kişi emrinizi borsaya uygun bir şekilde, kurallarını dikkate alarak düzenleyerek piyasanın sistemine işler. Böylelikle arz ve talebin birbirini karşılaması halinde alım ve satım işlemlerinizi kolaylıkla gerçekleştirebilirsiniz. Vadeli işlem ve opsiyon piyasası dışında dünya borsaları aracılığıyla da vadeli işlem yapabilirsiniz. Chicago Board of Trade, New York Stock Exchange, Tokyo Commodity Exchange, Hong Kong Futures Exchange borsaları örnek olarak gösterilebilir. Özellikle portföyünüzde hangi ürünlere yer vermek istiyorsanız, seçiminizi ona göre yapmalısınız. Hisse senetleri için New York Borsası tercih edilirken, emtialar için de Tokyo Borsası aracılığıyla işlem yapılmaktadır. Bu yüzden öncelikle beklentinizi karşılayacak araçta karar kılmalısınız. Ardından birikimlerinizi hangi borsa üzerinden değerlendireceğinizi belirlemelisiniz. Bu kapsamda her borsanın kuralları ve standartları farklı olduğu için o borsa hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmalısınız. Böylece işlemlerinizi daha bilinçli olarak gerçekleştirebilirsiniz. Sonuç olarak, vadeli işlemler çoğu yatırımcı için ayrı bir yere sahiptir. Çünkü spot piyasalara göre daha az risk içerir. Bu nedenle de birikimlerin değerlendirilmesi için birincil tercih sebebini oluşturur. Gerek hedge, gerek arbitraj, gerekse spekülatif amaçlı işlemler yapılır. Bu işlemler türev sözleşmeler vasıtasıyla standart büyüklükte alınıp satılır. Bunun için vadeli yatırım hesabı açtırmalısınız ve aracı kurumu seçimi yapmalısınız. Böylece yatırımlarınızı iyi bir strateji ile gerçekleştirerek, kar getirecek zamanlarda işlemlerinizi yaparak hedeflerinize ulaşabilir; birikimlerinizi devasa büyüklüğe eriştirebilirsiniz.

bankalar arası işlemlerin yapıldığı piyasa